Kennis - intelligentie – wijsheid

In de oudste hindoegeschriften, maar ook in de woorden van Boeddha en Jezus, wordt er gewaarschuwd dat onwetendheid of gebrek aan kennis en inzicht de wortel is van agressie en geweld in de wereld.

Deze onwetendheid leidt tot vergissingen en tot vele misverstanden, tot scheiding en uiteindelijk tot vijandschap en oorlog.

Wat is kennis?

Door onderzoek en vergelijking hebben wetenschappers en natuurkundigen hun bevindingen opgeschreven of overgedragen. Deze overdracht noemen we kennis. Een natuurkundige onderzocht de wereld van de spinnen en zag een overeenkomst tussen honderden verschillende varianten over heel de wereld. De gelijkenis tussen al deze soorten catalogeerde al deze soorten in de groep van de spinnen: het aantal poten, de manier waarop ze een web spinnen, het feit dat ze roofdieren zijn ...

Deze werken zijn uiterst interessant om te lezen, maar mogen zonder ons kritische denken zomaar niet klakkeloos worden aangenomen als de ultieme waarheid.

Deze kennis moet minstens vergeleken worden met andere naslagwerken alvorens ze aan te nemen als waar. Ook mogen we nooit vergeten dat deze studies werden uitgevoerd door wetenschappers die met de beperking van hun zintuigen deze overtuigingen neerschreven. Kennis is dus de visie van verschillende wetenschappers, natuurkundigen, psychologen, filosofen naast elkaar leggen en deze vergelijken, overdenken en kritisch beoordelen.

Daar hebben we intelligentie voor nodig.

Intelligentie vraagt nederigheid, kritisch denken, interesse, nieuwsgierigheid, passie, zachtmoedigheid, eerlijke twijfel, ondervinding, verder kijken dan je neus lang is, onderzoek en vooral de overtuiging dat onze gedachten evengoed niet waar als waar kunnen zij, waardoor we jarenlang in een verkeerde zienswijze kunnen verwikkeld zijn.

De conclusies die we bijna automatisch trekken zijn meestal gebaseerd op een door anderen voorgekauwde waarheid die we nog nooit in vraag stelden.

Intelligentie vraagt dan ook om te kiezen tussen hetgeen op je afkomt in de vorm van waarheid en de mogelijkheid dat die waarheid volledig fout zit.

Ik kwam enkele jaren geleden in contact met gereformeerde gelovigen in Zeeland. Al wat in de bijbel stond was voor hen letterlijk zo bedoeld en mocht dan ook niet geïnterpreteerd worden. Toen een vrouwtje van 60 jaar of ouder mijn verwondering las op mijn gezicht toen ze dat vertelde, voegde ze eraan toe: ‘Mocht er in de bijbel gestaan hebben dat Jonas de walvis had opgeslokt en drie dagen met de walvis in zijn buik had rondgezwommen in de zee, dan had ik dat geloofd.’ Hier is geen intelligentie of kritisch denken of keuze aanwezig. Enkel onderdanige onderwerping.

Wat is dan wijsheid?

Wijsheid is de intelligentie van ons verstand dat ten rade gaat bij de universele intelligentie alvorens tot een tijdelijke conclusie te komen. Elke overtuiging moet je als een voetstap zien in je tocht naar de waarheid.

Geen enkele voetstap mag jouw aankomstpunt zijn.

Het is enkel de stap naar de volgende stap. Zelfs al glijd je uit, dan sta je gewoon terug recht en stap je verder. Elke stap of misstap brengt je naar de waarheid.

De universele intelligentie is in elke cel van jouw lichaam, maar ook in elke cel van elk dier, elke plant, elk insect aanwezig. Deze universele intelligentie is de ongeschreven wet van het leven die deel uitmaakt van de energie. Deze energie stroomt door en langs alles heen, zowel in het waarneembare als in het onwaarneembare, zowel in het vormloze als in de vorm.

Het is juist die constante onzekerheid die geprojecteerd wordt op het scherm van zekerheid.

Dit scherm is de vaste overtuiging dat de ultieme waarheid bestaat en te vinden is. Ze is aanwezig in het leven zelf, ze is het leven zelf.

De weg naar die waarheid is het leven.

Jezus toonde ons die weg. ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven.’

Een geheel. De waarheid en het leven en de tocht (via de weg) ernaartoe.

En hoe weten we dan dat we op die weg wandelen?

Door het zalig gevoel dat je op die weg ondervindt. Dat gevoel van vrede en van rust, stille blijdschap en liefde.

Jezus zei het: ‘Zalig de nederigen van hart, zalig de zachtmoedigen, zalig diegene die arm zijn van geest en gedachten.’

Zalig de zoekenden.

Levenskunst is de weg vinden langs onwaarheid en twijfel op het pad naar de waarheid.

Meditatie 12 januari 2019